Thủ tướng Phạm Văn Đồng

 

Qua các bức ảnh trong phòng truyền thống, thế hệ trẻ ngày nay có thể hình dung trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước thế hệ cha ông đã gồng mình lên đương đầu với mọi vũ khí tối tân nhất của Mỹ và đã đạp lên đầu thù cùng toàn quân, toàn dân miền Nam và cả nước giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Hôm nay, Đoàn đại biểu cựu cán bộ đoàn và cựu TNXP Khu Đoàn 5, về thăm lại căn cứ Nước Oa, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Đảng bộ và đồng bào các dân tộc Khu 5 trong đó có Đảng bộ và đồng bào các dân tộc tỉnh Quảng Nam, nhất là 2 huyện và Bắc Trà My cùng lực lượng bộ đội giải phóng QK5 đã chung lưng, đấu cật chia lửa, tiếp máu, sẻ chia từ củ khoai, bó rau, hạt muối để đủ sức cùng đồng hành trên mọi giai đoạn, mọi chiến trường khốc liệt nhất, cùng lập nên những chiến công oanh liệt.

Lịch sử không bao giờ quên, nhưng cũng không ai có thể kể hết được truyền thống lịch sử anh hùng, nên trong thời lượng hạn hẹp của buổi gặp mặt hôm nay tôi xin phép chỉ trình bày sơ lược và vắn tắt một số sự kiện đặc biệt nhất về truyền thống anh hùng và lịch sử vẻ vang của Khu đoàn 5 và lực lượng TNXPGP Khu 5.

Thi hành Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, các đồng chí lãnh đạo Khu đoàn 5 trong kháng chiến chống Pháp đều tập kết ra Bắc.

Từ năm 1955 đến 1959, cán bộ Khu ủy 5 hoạt động bí mật đã lãnh đạo cả công tác đoàn và phong trào thanh niên. Đến năm 1960 Khu ủy quyết định thành lập Khu Đoàn nhưng chưa có bộ máy chuyên trách.

Đồng chí Nguyễn Minh Đường
 

Năm 1962, đ/c Nguyễn Minh Đường, một cán bộ Đoàn tập kết được TW điều về làm Quyền Bí thư Khu đoàn 5.

Năm 1964, đ/c Đường hy sinh, Khu ủy cử các đ/c: Đặng Thành Chơn, Võ Văn Đồng, Trương Quang Chân lần lượt làm Bí thư. Từ 1965, được sự quan tâm đặc biệt của Khu ủy và sự chi viện của Trung ương Đoàn, tổ chức đoàn Khu 5 có bước trưởng thành vượt bậc, ban đầu chỉ có 4,5 cán bộ, sau một thời gian ngẵn, đội ngũ chuyên trách lên trên 20 đ/c, được phân công bám sát các chiến trường trọng điểm và kịp thời thay thế nhiều đồng chí hy sinh. Trong 10 năm từ 1965 đến 1975 đã có 39 đ/c lãnh đạo và cán bộ, nhân viên,TNXP cơ quan Khu Đoàn, anh dũng hy sinh.

Một trong những tấm gương đặc biệt tiêu biểu là sự hy sinh oanh liệt của đ/c Quyền Bí thư Khu đoàn, Nguyễn Minh Đường.

Sau nhiều ngày trời mưa xối xả giữa năm 1964, cả khu đồi nơi đóng cơ quan, bị sụt lở, lán trại bị nước lũ cuốn trôi, đ/c Nguyễn Minh Đường bị hai cây cột đổ nghiêng, kẹp dập ống chân vào giữa, nguy cơ bị chôn sống. Lúc này đ/c Võ Văn Đồng, cán bộ Khu ủy vượt lên tìm đường đến cứu, lấy con dao trong túi để cắt cây gỗ, rút chân đ/c Đường ra. Nhưng đ/c Đường ngăn lại vì biết rằng con dao không thể cắt cây gỗ to trong thời gian ngắn mà đất đá trên đồi vẫn đổ xuống và nước dưới chân mỗi lúc một dâng cao. Đ/c Đường cắn răng chịu đựng nói với anh Đồng là: muốn cứu được tôi thì cách duy nhất là anh lấy con dao cắt đứt ống chân đã dập nát này của tôi.

Tuy nhiên 2 anh bàn đi tính lại đều khẳng định không thể nào cắt đứt ống chân trong hoàn cảnh nguy khốn này mà có thể sống được. Do đó anh Đường nhất quyết không để anh Đồng làm bất cứ việc gì để cứu sống mình mà danh tất cả thời gian có được để bàn giao một số công tác đặc biệtt quan trọng và danh sách cơ sở nội tuyến tuyệt mật cần báo cáo ngay cho Khu ủy và Quân khu. Nhiệm vụ bàn giao xong cũng là lúc một trận đất đá bên trên đổ sập xuống và biển nước bên dưới  dâng lên quá đầu. Sau này đ/c kể lại, mọi người vô cùng khâm phục ý chí kiên cường của đ/c Quyền Bí thư Khu Đoàn trước lúc hy sinh vẫn bình tĩnh sáng suốt hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cực kỳ quan trọng đối với cách mạng miền Nam.

Đến năm 1966,tổ chức Hội Liên hiệp TNHSSV giải phóng miền Trung cũng được ra đời, do một nhân vật đặc biệt tiêu biểu có sức thu phục hàng triệu TNHSSV là Đại đức Pháp sư Thích Giác Lượng làm chủ tịch. Cuối năm 1967, sau khi hoàn thành chuyến đi công tác vùng sâu về, Đại đức tranh thủ đến thăm,động viên một đơn vị TNXP trước khi lên đường ra trận, Đại đức đã hy sinh do trúng bom B57 của Mỹ. Trước khi trút hơi thở cuổi cùng, Đại đức còn dặn dò đồng đội, đồng chí nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào theo lời Bác Hồ dạy. Nghe tin Đại đức hy sinh hàng vạn TNHSSV các tỉnh miền Trung dấy lên cao trào 5 xung phong để trả thù cho Đại đức. Hiện này thi hài Liệt sỹ, Đại đức được đưa về thờ tại chùa Hồ Sơn ở Tuy Hòa, Phú Yên, nơi cách đây 60 năm, người đoàn viên Thanh niên Cứu quốc Ngô Sáu (tên khai sinh) đã vào tu và bí mật hoạt động cách mạng.

 

Suốt 10 năm 1965-1975, Khu ủy và Quân khu ủy mà trực tiếp là Bí thư Võ Chí Công và Tư lệnh Chu Huy Mân rất quan tâm và tin tưởng giao cho một số cán bộ lãnh đạo Khu Đoàn bám sát các địa bàn trọng điểm, vào sâu trong vùng địch, nằm hầm bí mật, chỉ đạo các Đội TNXP Vũ trang diệt ác ôn, diệt CIA Mỹ, xây dựng cơ sở trong HSSV và trong hàng ngũ địch. Hai đội TNXP vũ trang hoạt động ở Đặc khu Quảng Đà, và vùng ven  quân trường biệt động Dục Mỹ, Khánh Hòa lập nhiều chiến công  xuất sắc.

Tiêu biểu như gia đinh má Lê Thị Tỵ ở Ninh Hòa, có con gái được giáo dục, kết nạp vào Đội TNXP vũ trang đã chấp nhận sự căm giận vì ngộ nhận của người thân, bạn bè và sẵn sàng hy sinh hạnh phúc cá nhân, kể cả hy sinh tính mạng, để nhận tên sỹ quan ngụy do CIA Mỹ chỉ huy chống cộng làm chồng nhằm mục đích cẩm cửa bọn tề ngụy ác ôn địa phương đẻ đảm bảo an toàn cho cán bộ cách mạng thường xuyên về căn hầm bí mật ở ngay trong nhà. Mặt khác có lòng tin vào chính nghĩa sẽ chiến thắng được gian tà nên dùng tình cảm vợ chồng, cảm hóa cải tạo tên sỹ quan ác ôn trở thành cơ sở nội tuyến trong hàng ngũ CIA của Mỹ và trong quân trường biệt động ngụy Dục Mỹ, Ninh Hòa. Và thắng lợi cuối cùng là cả 2 vợ chồng đều lập công xuất sắc, đều trở thành dũng sỹ diệt Mỹ, và mẹ vợ được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Mẹ Việt Nam anh hùng Lê Thị Tỵ
 

Một độc đáo và đặc sắc của truyền thống Khu Đoàn 5 và TNXP Khu 5 còn ở sự tuân theo sáng tạo lời dạy của Bác Hồ về Trường học lớn TNXP nên đã góp phần đào tạo rèn luyện rất nhiều cán bộ trưởng thành trên nhiều lĩnh vực, các cấp, các ngành từ cơ sở đến trung ương, trong đó hôm nay có mặt tại đây là đồng chí Vũ Trọng Kim. Từ một cơ sở học sinh của Đội TNXP khu 5 hoạt động tại Đặc khu Quảng Đà, nay là Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban TƯMTTQ Việt Nam.

Và cũng rất đặc biệt là hiện nay trong Trung ương Đảng Cộng sản Mỹ có một cựu đoàn viên TNNDCM Việt Nam, và là cựu chiến sỹ đội TNXP vũ trang địch vận khu 5, xuất thân từ một tên lính viễn chinh xâm lược Mỹ được Khu đoàn 5 và Đội TNXP vũ trang Khu 5 giác ngộ, trưởng thành lên và đã lấy tên Việt Nam là Nguyễn Chiến Đấu với tâm nguyện suốt đời phấn đấu theo lý tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, và để xứng đáng với vinh dự được mang họ Nguyễn của Bác Hồ kính yêu.

Nhà trưng bày hiện vậy Khu sinh hoạt truyền thống Thanh thiếu nhi nước Oa

Nhân dịp hôm nay về thăm lại chiến trường xưa, đúng vào dịp khánh thành khu sinh hoạt văn hóa truyền thốngThanh thiếu niên Nước Oa, tôi xin thay mặt các nhân chứng lịch sử Khu Đoàn 5 và TNXP Khu 5 và thay mặt Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Nam đã thống nhất với Ban Bí thư TƯ Đoàn chủ trương xây dựng Khu di tích Khu đoàn 5 và TNXP Khu 5 thành Khu sinh hoạt văn hóa truyền thống TTN Nước Oa – Trà My. Đây là một chủ trương sáng tạo, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc về về đạo  lý và tri ân, không chỉ đối với các thế hệ cán bộ đoàn và TNXP Khu 5 mà còn đối với công ơn to lớn của đồng bào và TTN các dân tộc Nam Bắc Trà My.

Và tôi cũng kính mong từ nay Khu sinh hoạt văn hóa Nước Oa sẽ được sự quan tâm thường xuyên của Tỉnh ủy, của các cơ quan lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, Huyện ủy Bắc Trà My cùng với sự quan tâm hỗ trợ của Bộ Tư lệnh Quân khu 5, để Khu di tích Nước Oa mãi mãi xứng đáng là một địa chỉ đỏ cho các thế hệ TTN miền Trung và cả nước hướng về cội nguồn, tạo thêm hành trang tinh thần để vững vàng tiếp bước cha anh đi đến tương lai.

Với tinh thần đó, ngày mai, Đoàn Chủ tịch Trung ương Hội Cựu TNXP xin được trân trọng trao bức trướng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp có thêu dòng chữ vàng “Tôi luôn luôn coi TNXP như bộ đội vì trong phẩm chất của TNXP có phẩm chất của bộ đội cụ Hồ” cho Khu sinh hoạt Văn hóa truyền thống Nước Oa. Và Ban liên lạc cựu cán bộ Đoàn và TNXP Khu 5 cũng xin được trao tặng cho Đoàn TNCSHCM tỉnh Quảng Nam bức trướng thêu dòng chữ: “Tuổi trẻ Quảng Nam vững vàng tiếp bước cha, anh. Rạng danh truyền thống quê hương anh hùng”.

Xin kính chúc các đồng chí lãnh đạo và toàn thể đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc, tràn đầy niềm vui trong cuộc sống,/.

Nguyễn Anh Liên
Chủ tịch Hội Cựu TNXP Việt Nam, Trưởng ban liên lạc cựu cán bộ đoàn và cựu TNXP Khu đoàn 5
(Bài phát biểu trong cuộc gặp mặt cựu Cán bộ đoàn và cựu TNXP Khu 5 ngày 24/3/2014 tại tại Tam Kỳ, Quảng Nam)